نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه

2 دانشگاه بوعلی سینا

3 دانشجو

4 مسئول امور عمومی/دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
با توجه به اهمیت اختلالات یادگیری و لزوم ارائه مداخلاتی برای بهبود این اختلالات به‌منظور پیشگیری از مشکلات بعدی، هدف پژوهش حاضر این بود که با استفاده از روش پژوهش فراتحلیل میزان تأثیر راهبردهای فراشناختی بر عملکرد یادگیری دانش­آموزان با اختلالات یادگیری را در پژوهش­های انجام‌ شده مشخص کند. این پژوهش با استفاده از تکنیک فراتحلیل با یکپارچه کردن نتایج حاصل از انجام تحقیقات مختلف، میزان اندازه اثر مداخلات راهبردهای فراشناختی را مشخص کرد. به این منظور از بین 12 پژوهش، 9 پژوهش که از لحاظ روش‌شناختی مورد­قبول بوده انتخاب و فراتحلیل بر روی آن‌ها انجام گرفت. ابزار پژوهش چک‌لیست فراتحلیل بود. یافته‌های پژوهش نشان داد، میانگین اندازه اثر ترکیبی راهبردهای فراشناختی بر عملکرد یادگیری دانش­آموزان با اختلالات یادگیری در مدل ثابت 82/0 و میانگین اندازه اثر ترکیبی در مدل تصادفی 81/0 است که هر دو در سطح 95 درصد معنادار می­باشند (p <0.05). نتیجه‌ی فراتحلیل نشان داد که طبق معیار کوهن این تأثیر در حد زیاد ارزیابی می­شود. بنابراین آموزش راهبردهای فراشناختی موجب بهبود عملکرد تحصیلی و یادگیری دانش­آموزان دارای اختلالات یادگیری می­شود و از آن­جا که این کودکان در فرآیند شناختی دارای مشکلاتی هستند، آموزش راهبردهای فراشناختی می­تواند مؤثر واقع گرد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of Studies on the Impact of Cognitive Strategies on Learning Performance of Primary Students with Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Hossein Zangane 1
  • Azar Mohagheghi 2
  • Maryam Zare Ehteshami 2
  • Elahe Velayati 3
  • Ebrahim Abolghasemi 4

چکیده [English]

 
Abstract
Regarding the importance of learning disorders, the interventions will be taken place to improve it, and is necessary to prevent the future problems.  The purpose of this study is to figure out the impact of metacognitive strategies on students’ learning performances with learning disorders in the studies that were done in the past by using meta-analysis patterns. This study determines the findings of different researches, the amount of the effect of meta-cognitive interventions by using meta-analysis and integrations. So, 9 researches were selected from 12 researches that were acceptable in terms of methodology, and meta-analysis was done on them. The research instrument was a meta-analysis checklist. The results showed that the average size of combined effect of meta-cognitive strategies was 0.82 on the students’ performance with learning disorders at the fixed model, and the average size of the combined effect was 0.81 at the random model that both of them are significant at the level of p < 0.05. So instructing metacognitive strategies bring about learning and academic performance in students with learning disorders. Since instructing metacognitive strategies can be effective for students have problems in cognitive process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meta-analysis
  • Learning disorders
  • Metacognitive strategies
اصلی آزاد، مسلم و یارمحمدیان، احمد (1391). اثر آموزش فراشناخت و روابط فضایی بر عملکرد ریاضی کودکان دچار ناتوانی یادگیری ریاضی. مجله روانشناسی بالینی، 4(2): 71-61.
اکبری، الهه (1390). اختلال یادگیری. تهران: نشر نظری.
آدم­زاده، فاطمه (1386). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درمان اختلال بیان نوشتاری. تعلیم و تربیت استثنایی، شماره‌های 68 و 69: 11-2.
بهراد، بهنام (1384). فراتحلیل شیوع ناتوانی یادگیری در دانش­آموزان ابتدایی ایران. پژوهش در حیطه‌ی کودکان استثنایی، 5(4): 930-917.
جباری، سوسن و خادمی، محسن (1388). بررسی مقایسه‌ای تأثیر روش‌های آموزش درک مطلب با راهبردهای نوین شناختی و روش سنتی، بر میزان درک مطلب دانش­آموزان پایه‌ی چهارم و پنجم دبستان با مشکلات خواندن و بدون مشکلات خواندن. مجله مطالعات آموزش و یادگیری دانشگاه شیراز، 1(2): 57-21.
خدامی، نغمه؛ عابدی، احمد و آتش­پور، حمید (1390). تأثیر آموزش حافظه فعال و فراشناخت بر عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر ناتوان در یادگیری ریاضی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 12(1): 53-45.
زارع، حسین؛ احمدی ازغندی، علی، نوفرستی، اعظم و حسینایی، علی (1391). اثر آموزش فراشناختی حل مسئله بر ناتوانی یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2(2): 58-40.
زارعی زوارکی، اسماعیل و غریبی، فرزانه (1391). تأثیر آموزشی چندرسانه‌ای بر میزان یادگیری و یادداری ریاضی دانش­آموزان دختر کم‌توان ذهنی پایه چهارم شهر اراک. روانشناسی افراد استثنایی، 2(5): 19-1.
عابدی، احمد؛ عریضی، حمیدرضا و محمدزاده، فاطمه (1385). درآمدی بر روش پژوهش فراتحلیل در تحقیقات آموزشی. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، 12(49): 140-122.
علاقبندراد، جواد و مؤمنی، فرزاد (1379). ارتباط اختلال بیش­فعالی همراه با نقص توجه با اختلال یادگیری در پسران 12-7 ساله. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی، 6(2-3): 36-32.
غباری­بناب، باقر؛ افروز، غلامعلی؛ حسن­زاده، سعید؛ بخشی، جعفر و پیرزادی، حجت (1391). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی فعال تفکرمدارانه و خود­نظارتی بر درک مطلب دانش­آموزان با مشکلات خواندن. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(2): 97-77.
غباری­بناب، باقر و آدم­زاده، فاطمه (1386). تأثیر به‌کارگیری راهبردهای فراشناختی و شناختی در بهبود انشای دانش­آموزان با اختلالات یادگیری در مقطع ابتدایی.مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 37(1): 71-57.
غباری­بناب، باقر؛ دانشوری، عبدالله؛ ذکایی، مریم و خزایی، محمدمهدی (1383). درمان اختلال توجه در کودکانی که اختلال یادگیری دارند و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی. فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی، 9(34-33): 123-105.
فراهانی، حجت‌الله و عریضی، حمیدرضا (1384). اصول پیشرفته پژوهش در علوم انسانی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان.
گیج، نیت­ال و برلاینر، دیویدسی (1374). روانشناسیتربیتی. ترجمه غلامرضا خوی­نژاد، جواد طهوریان، حسین لطف‌آبادی، محمدتقی منشی طوسی و محمدحسین نظری­نژاد. مشهد: موسسه انتشارات حکیم فردوسی.
نیازی، مجتبی (1380). شناخت و درمان ناتوانی­های یادگیری. نشریه آموزه، پیش­شماره 3 و 4: 10-1.
والاس، جرالد و مک لافین، جیمز (1373). ناتوانی‌های یادگیری. ترجمه محمدتقی منشی طوسی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
هویت، کرامر (2005). روش‌های آماری در روانشناسی. ترجمه حسن­پاشا شریفی و همکاران، تهران: انتشارات سخن.
یاوری، ماه­نیا؛ یاریاری، فریدون و رستگارپور، حسن (1385). بررسی اثربخشی نرم‌افزار آموزشی حساب­یار بر یادگیری ریاضیات دانش‌آموزان حساب نارسا. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 6(3): 734-713.
یعقوبی، ابوالقاسم و احدی، حسن (1383). تأثیر راهبردهای فراشناختی بر بهبود عملکرد خواندن دانش­آموزان نارساخوان پسر پایه‌ی چهارم و پنجم ابتدایی شهر همدان. مطالعات روان‌شناختی، 1(1): 12-1.
یوسفی، فخرالسادات؛ پوشنه، کامبیز و یوسفی لویه، مجید (1382). بررسی تأثیر آموزش راهبردهای شناختی در بهبود عملکرد حل مسئله دانش­آموزان حساب نارسا. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، شماره 20 و 21: 9-3.
یعقوبی، ابوالقاسم (1383). تأثیرآموزشراهبردهایفراشناختیبربهبودعملکردخواندندانش­آموزان نارساخوانپسرپایه‌هایچهارموپنجمابتداییشهرهمدان. پایان‌نامه‌ی دکتری، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.