نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور فولادشهر

2 - استادیار دانشگاه پیام نورمرکز شاهین شهر.

3 اعظم مرتهب، کارشناس ارشد دانشگاه پیام نورمرکز اصفهان

چکیده

متأسفانه استفاده از درس هنر در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان در مدارس کشور ما بر خلاف مدارس کشورهای پیشرفته در ما کارنامه خوبی ندارد. یکی از نتایج سیستم فعلی آموزشی از بین رفتن استعدادها و خلاقیت‌های هنری دانش آموزان بویژه در دوران ابتدایی است. در توجیه این امر می‌توان گفت که هنوز جایگاه هنر و نقش پرورشی آن برای معلمان و مدیران مدارس روشن نیست، وگرنه به آن توجه بیشتری می‌شد. برای تحقیق در این مورد به موانع اجرای درس هنر از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی در نواحی شش‌گانه شهر اصفهان پرداخته شد . نمونه آماری در این پژوهش 356 نفر از معلمان ابتدایی شاغل در شهر اصفهان در سال 92-1391 بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم با توجه به جنسیت انتخاب شدند. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی انتخاب گردید. در این پژوهش از یک پرسشنامه‌ی محقق ساخته ی 45 سؤالی استفاده شده است. این پرسشنامه دارای روایی صوری و محتوایی بوده و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرانباخ 871/0 به دست آمد. داده های حاصل از این پژوهش به وسیله‌ی آزمون‌های t تک نمونه‌ای، t برای دو نمونه‌ی مستقل و( F ) تجزیه و تحلیل واریانس تحلیل گردید. نتایج تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان داد که نگرش منفی معلمان، کمبود معلم متخصص، عدم آشنایی معلمان با روش‌های مناسب تدریس، فقدان امکانات مناسب و ارزشیابی نامناسب از درس هنر، بیشتر از حد متوسط؛ عدم آگاهی مدیران مدارس از نقش هنر در حد متوسط؛ بی‌توجهی برنامه ریزان و مسئولین، و بی‌اطلاعی اولیای دانش‌آموزان از اهمیت درس هنر، کمتر از حد متوسط مانع اجرای درست درس هنر می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Performing Barriers of Art Lessons from the Viewpoints of the Primary School Teachers of Isfahan

نویسندگان [English]

  • minou tabatabaie 1
  • parvin abbasi 2
  • azam mortaheb 3

1 Assistant Professor, Educational Sciences, Payam-e-Noor University, Foulad Shahr Branch

2 Assistant Professor of educational sciences in Payame Noor University, Shahin Shahr

3

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the hindrances which elementary-school teachers encounter in teaching art courses in the six fold municipal districts of Isfahan. The sample of this study was drawn from 356 teachers of Isfahan in academic year 2012 – 2013. A gender- and quantity-based stratified random sampling technique was utilized for this study. A descriptive observational research design was opted. For the purposes of this study, a 45-item questionnaire was developed and used by the researcher. This questionnaire enjoys face and content validity and its reliability has been measured through Cronbach’s alpha, which was 0.871. For statistical analyses of the data, a one-sample t-test, an independent-sample t-test and F of ANOVA were run. According to the results of the study, the following reasons can be enumerated as the factors which hinder teaching art courses: teachers’ negative attitude, lack of skilled teachers, teachers’ lack of familiarity with proper teaching methods, lack of facilities and defective assessment in art courses as above-average-level factors; principals’ lack of awareness of the art’s role as an average-level factor; and planners’ and officials’ negligence, ignorance of the importance of art on the part of parents as below-average factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Art course
  • Elementary School Teachers
  • Isfahan
  • Art education
آهنگی، محبوبه. (1383). شناسایی مشکلات آموزش درس هنر از دیدگاه معلمین زن و مرد دوره راهنمایی استان قم سال تحصیلی 83-82، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان قم (ناظرطرح: طاهره پور محمدی).
آهنچیان، محمد رضا. (1370). بررسی وضعیت اجرایی برنامه آموزش هنر در مدارس راهنمایی، طرح پژوهشی با حمایت دفتر پژوهش، برنامه ریزی و تالیف کتب درسی، گروه هنر.
احمدی، شبنم. (1391). بررسی رابطه درس هنر با خلاقیت دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی شهرستان دزفول در سال تحصیلی 91-1390، دزفول: دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی.
امیری، فاطمه. (1387). اهداف برنامه درسی هنر پایه سوم ابتدایی از دیدگاه معلمان شهر تهران در سال تحصیلی 87-86، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی(تهران مرکزی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
حاجی حسینی، سهیلا. (1376). بررسی برخی موانع و محدودیت‌های برنامه درس هنر از دیدگاه معلمان هنر دوره راهنمایی شهر اصفهان، دانشگاه تربیت معلم، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
حسینی، محبوبه. (1389). آسیب شناسی آموزش هنر در مقطع راهنمایی مدارس دخترانه منطقه چهار تهران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر.
حسینی راد، مریم. (1391). مشکلات تدریس هنر، تهران: رشد آموزش هنر، دوره نهم، شماره 4، تابستان 91.
حنیفی، محمدحسن. (1379). بررسی مشکلات و موانع اجرای برنامه درسی هنر از دیدگاه معلمان هنر دوره ی راهنمایی استان کردستان در سال تحصیلی 79-78، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان کردستان (ناظرطرح: امین اصفهانی زاده).
داودیان، تیمور. (1377). بررسی جایگاه آموزش درس هنر (خط، نقاشی و کاردستی) از دیدگاه معلمین پایه سوم و چهارم و پنجم، مدیران، راهنمایان تعلیماتی و کارشناسان آموزش مقطع ابتدایی شهرستان ایلام، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان ایلام (ناظرطرح: یدالله پاک سرشت).
زارعی، ناهید. (1380). بررسی موانع و مشکلات درس هنر در دوره ابتدایی و ارائه راهکارهای عملی در شهرستان میبد و اردکان در سال تحصیلی 80-1379، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان یزد (ناظرطرح: سید سعید مظلومی).
سلطانی، زهره. (1388). شناسایی دیدگاه معلمان مدارس ابتدایی دختران (دولتی) شهر تهران نسبت به برنامه درسی تربیت هنری (بر اساس کتاب راهنمای معلم)، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
شرفی، حسن. (1376). هنر معلمی و معلمی هنر در دبستان، مجله رشد معلم، دوره 8، شماره 126، اردیبهشت 76.
شرفی، حسن. (1382). ارزیابی برنامه درسی هنر دوره ابتدایی (نقاشی، کاردستی و خوشنویسی) از دیدگاه مدیران و دانش آموزان در منطقه یک تهران، فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه،شماره 4، تابستان 1385، صفحه 150-123.
عارف نیا، فرشته. (1372). بررسی وضعیت آموزش هنر در مدارس ابتدایی تهران در سال 72-1371، فرهنگ نامه هنر، شماره 27، 1376، ص 29.
کاظمی، حمید. (1375). بررسی جایگاه تدریس هنر در مدارس راهنمایی استان سمنان از دیدگاه معلمان و دانش‌آموزان، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان سمنان (ناظرطرح: محمد مهدی هراتی).
کوسه لو، قاسم. (1377). بررسی علل عدم توجه به تدریس موثر درس هنر در دوره ابتدایی درپایه های چهارم و پنجم شهر تهران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی(تهران مرکزی)، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
کیومرثی، غلامعلی. (1389). آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت‌های پرورشی مدارس و دستیابی به اهداف تربیتی، تهران: انتشارات مدرسه،چاپ 4، 136 صفحه
لطفی، لیلا. (1390). آسیب‌شناسی برنامه درسی هنر از نظر معلمان مدارس ابتدایی شهرستان نور، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی.
محمدپور، آیت الله. (1381). بررسی چگونگی آموزش هنر در مدارس دوره ابتدایی شهر تهران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی(تهران مرکزی)، پایان نامه کارشناسی ارشد نقاشی.
محمد مرادی، رحیم. (1390). بررسی ارزشیابی فعالیت‌های یاددهی یادگیری درس هنر و تأثیر ویژگی‌های معلمان در آن، در بین دانش‌آموزان ابتدایی پایه پنجم شهرستان سرپل زهاب سال تحصیلی 90-89، همدان: دانشگاه پیام نورمرکز همدان، پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش.
ملازهی، علی اصغر. (1384). بررسی راهکارهای افزایش اثربخشی درس هنر در مدارس مقطع ابتدایی استان سیستان و بلوچستان، طرح پژوهشی با حمایت شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان - ملکی، حسن (1379)، برنامه درسی راهنمای عمل، مشهد: انتشارات پیام اندیشه، ویراست دوم،  312 صفحه
ملکی باب هویزی، علی اصغر. (1382). نظرسنجی از معلمین ابتدایی شهرستان زرند در مورد علل عدم ارائه صحیح درس هنر و بررسی راه کارهای آن، کرمان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان مرکز آموزش و پرورش، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی.
ورزشکار رودی، محمد رضا. (1380). بررسی و مقایسه جایگاه هنر و اثرات آن بر یادگیری و رشد خلاقیت دانش آموزان از دیدگاه معلمان مرد و زن مقطع ابتدایی در شهرستان خواف، تربت حیدریه: دانشگاه آزاد اسلامی، پایان نامه کارشناسی آموزش ابتدایی.
یوسفی افراشته، مجید. (1388). بررسی موانع و محدودیت‌های پرورش خلاقیت در آموزش درس هنر و رابطه بین خلاقیت معلمان هنر و نگرش آنان نسبت به استفاده از روش‌ها و فنون تدریس خلاقیت محور در مدارس راهنمایی تحصیلی شهر همدان، تهران: دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد تحیقات آموزشی، 158 صفحه
یوسفی افراشته، مجید، شیخی فینی علی اکبر، مظری صالح سلطان حسین، و رشیدی مهران. (1391). تأثیر آموزش مؤثر هنر در پرورش خلاقیت دانش‌آموزان، مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز بهار و تابستان 1391 ،دوره ششم، شماره 1، صص 66-47
Alter, Frances, Hays, Terrence, OʼHara, Rebecca. (2009), The Challenges of Implementing Primary Arts Education: What Our Teachers Say, Australasian Journal of Early Childhood, volume 34, 4 .22-30
Carroll, Karen Lee. (2010), What If They Believed Us? How Well Prepared Are Art Educators to Deliver on the Promises of Art Education? Maryland Institute College of Art, Baltimore, Maryland, USA, Arts Education Policy Review, 112 (1), 9-25 .
Chen, Tongji. (2012), The Study on Practical Teaching Reform of Modern Art Design Education Based on Information Technology, Advances in Computer Science, Environment, Ecoinformatics, and Education, Volume 217 of the series Communications in Computer and Information Science , 106-110
Downing, Dick. (2004), Saving a Place for the Arts? A Survey of the Arts in Primary Schools In England,  Management in Education, June 2004, vol. 18, no. 3, 23-27.
 Liu, Hua. (2013), Practical Teaching Research of College Art Design, Informatics and Management Science I, Lecture Notes in Electrical Engineering, Volume 204, pp 577-583.
Nalbur Taşdemir, Vicdan.  (2010), Attitudes of the students of primary education class teaching department to the visual arts education course, Marmara University, Atatürk Faculty of Education, Primary Education Department,  Procedia-Social and Behavioral Sciences, vol. 2, no. 2, pp. 2572-2576.