نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده خدیجه مرادیان گیزه رود ¹
• عزت اله قدم پور ²
• مسعود صادقی ³
• محمد عباسی ³
• فیروزه غضنفری ³

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

³ استادیار گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر تدوین مدل ساختاری طرد همسالان بر پایه­ی یک طرح پژوهشی آمیخته (کمّی - کیفی) و بررسی اثربخشی برنامه­ی آموزشی مبتنی بر این مدل در پرخاشگری، خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان بود. در قسمت کیفی جامعه­ی هدف شامل کلیه­ی آموزگاران مقطع ابتدایی و کلیه­ی اساتید رشته­ی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه‌های شهر کرمانشاه می‌شد که از این تعداد 21 آموزگار و 10 متخصص تعلیم و تربیت با روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند انتخاب شد. در قسمت کمّی جامعه مد نظر شامل کلیه­ی دانش‌آموزان دبستانی شهر کرمانشاه بود که تعداد 311 نفر از ایشان به‌عنوان نمونه و به‌صورت خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند در بخش آزمایشی جامعه­ی این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر ششم ابتدایی شهر کرمانشاه می‌شد که به‌صورت در دسترس 32 نفر از آن‌ها به شکلی کاملاً تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ضعف‌های خانوادگی، ضعف در درک دیگران و ضعف در زبان و تعامل به‌صورت غیرمستقیم و سازه‌های مشکلات روان‌شناختی، ضعف‌های تحصیلی و عدم جذابیت ظاهری به‌صورت مستقیم بر طرد همسالان تأثیر می‌گذارند. این مدل در قسمت کمّی با داده‌های میدانی برازش پیدا کرد. در قسمت آزمایشی نتایج نشان داد که برنامه­ی آموزشی در مرحله­ی اول پرخاشگری را کاهش و خودکارامدی را افزایش می‌دهد و بدین طریق زمینه را برای ارتقای سازگاری اجتماعی بیشتر دانش‌آموزان فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

• طرد همسالان
• پرخاشگری
• خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی

عنوان مقاله [English]

Developing a Structural Model for Effective Factors on Peer Rejection during Elementary Schools and Examining the Effectiveness of This Model on Self-Efficacy, Aggression and Social Adjustment

نویسندگان [English]

• Seyede Khadije Moradiani Geize Rud ¹
• ezatolah ghadampour ²
• masud sadeghi ³
• mohammad abasi ³
• firoze ghazanfari ³

¹ PhD Student of Educational Psychology, Literature and Humanistic Sciences Faculty, Lorestan University، Khoram Abad, Iran.

² Associate Professor of Psychology Department, Literature and Humanistic Sciences Faculty, Lorestan University، Khoram Abad, Iran.

³ Assistant Professor of Psychology Department, Literature and Humanistic Sciences Faculty, Lorestan University، Khoram Abad, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of the present research is to develop a peer rejection model based on a quantitative-qualitative design as well as examining the effectiveness of a therapeutic program based on this model on aggression, self-efficacy and social adjustment of students. In the qualitative part, the population was included all elementary school teachers and all professors of the psychology and education faculty of Kermanshah universities. 21 teachers and 10 professors were selected through purposeful sampling. In the quantitative part, the statistical population is taken from 6^th-grade-elementary-school students of Kermanshah. The total number of the participants is 311 students selected by the random cluster sampling method. In the experimental part, participants were 32 6^th grade students who taken from all 6^th-grade-elementary-school students of Kermanshah through convenience sampling. The results showed that family problems, weakness in understanding others’ emotions, and language problems had indirect effects on peer rejection while psychological problems, academic failures and apparent lack of attractiveness had direct effects on peer rejection. In the quantitative section, the fitness of the conceptual model was approved. In the experimental section, the results showed that the therapeutic program in the first step can reduce aggression and increase self-efficacy. In the second step, the therapeutic program could increase social adjustment among students.

کلیدواژه‌ها [English]

• Peer rejection
• Self-efficacy
• Aggression
• Social adjustment