نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضم هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی قم

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک

چکیده

چکیده
هدف ازتحقیق حاضر بررسی و ارزیابی میزان توجه به مهارت‌های تفکر انتقادی در کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی است. جامعه آماری،کلیه معلمان استان قم هستند که در پایه سوم تا ششم ابتدایی تدریس می کنند. نمونه تحقیق بر اساس جدول مورگان از جامعه آماری تعداد 361 نفر به صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته که حاوی 32 سوال بر مبنای مهارت‌های تفکر انتقادی (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) است.
نتایج تحقیق بیانگر آن است که : 1- میزان توجه به مهارت‌های تفکر انتقادی در سطوح (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) متفاوت است. 2- مهارت‌های تفکر انتقادی در تمام سطوح (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) در کلیه کتب مطالعات اجتماعی در پایه‌های سوم تا ششم پایین‌تر ازحد انتظار است. 3- وضعیت نسبی مهارت‌های تفکر انتقادی در سطح توضیح درکتب مطالعات اجتماعی تا حدودی بهتر از سطوح دیگر است. 4- درمجموع، کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدای از ایجاد توانایی مهارت‌های تفکر انتقادی مطلوبی در شاگردان برخوردار نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The level of considering Critical thinking skills in the book of social studies of primary schools according to teachers’ point of view

چکیده [English]

Abstract:
Aims: to examine and evaluate of attention level to critical thinking skills in primary schools’ social studies book
Methods: the statistical population of this research is all primary teachers in Qom who teach to third till six level students. Samples who are 361 individuals are chosen randomly based on Morgan list. The method of data gathering is a researcher- made questioner which has 32 questions based on critical thinking methods (analysis, synthesize, evaluation, explain) whose validity and reliability has been confirmed. The data analysis is done by one- sample T test.
Findings:
The findings of the research show that:
1- The level of paying attention to critical thinking skills are different in (analysis, synthesize, evaluation, explain).
2- Critical thinking skills have a low level in all social studies books in (analysis, synthesize, evaluation, explain) during all third till six levels of primary schools.
3- The relative situation of critical thinking skills in explaining level is better than other levels.
4- Totally, the social studies books of primary schools are not good in making critical thinking skills in students.
Conclusion: paying more attention to critical thinking skills is necessary. However, since evaluation skill is paid least attention, the policy makers have to pay more attention in writing books to develop evaluation ability for students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "critical thinking skills"
  • " the social studies"
  • "primary schools"
  • " teachers’ point of view"
منابع
ارنشتاین، آلنسی و هانکینس، فرانسیسپی ) 1303 (. مبانی فلسفی، روانشناختی و اجتماعی
برنامه درس . ی ترجمه خلیلی شورینی، تهران: انتشارات یادواره.
بخشی، محمود و آهنچیان، محمدرضا ) 1353 (. الگوی پیشبینی پیشرفت تحصیلی؛ نقش
تفکر انتقادی و راهبردهای خودتنظیمی یادگیری. مجله ایرانی آموزش در علوم
- .193 163 :)13( پزشکی، 3
بیجنوند، فرامرز ) 1353 (. تبیین راهکارهای پرورش مهارتهای تفکر انتقادی. چهارمین
همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران، مشهد: دانشگاه فردوسی.
93 فصلنامه مطالعات پیش دبستان و دبستان، سال دوم، شماره ششم، زمستان 59
پیرو، مریم ) 1351 (. بررسی جایگاه تفکر انتقادی در کتابهای علوم تجربی و مطالعات
اجتماعی پایه چهارم ابتدای . ی پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیامنور تهران.
حسنزاده، رمضان ) 1323 (. روشهای تحقیق در علوم رفتار . ی تهران: انتشارات ساوالان.
رضویانشاد، مرتضی و سلطانقرایی، خلیل ) 1325 (. بررسی ادراک معلمان از تفکر
- .35 46 :)11( انتقادی. فصلنامه علوم تربیتی، 3
رئیس دانا، فرّخ لقا ) 1327 (. برنامه آموزشی تلفیقی چیست؟ . مجلّه رشد تکنولوژی
- .14 39 :)1( آموزشی، 1
سلطانقرایی، خلیل و سلیماننژاد، اکبر ) 1320 (. تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در
- .121 159 :)6( کلاس درس. دو فصلنامه تربیت اسلامی، 3
شعبانیورکی، بختیار ) 1304 (. تأثیر در سه رهیافت آموزش تفکر. مجموعة مقالات
سمپوزیوم نقش آموزش ابتدایی و جایگاه مطلوب آن در جامعه، اصفهان: معاونت
آموزش عمومی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان .
شعبانی، حسن ) 1323 (. روش تدریس پیشرفته؛آموزش مهارتها و راهبردهای تفک . ر
تهران: انتشارات سمت .
شعبانی، حسن و مهرمحمدی، محمود ) 1305 (. پرورش تفکر انتقادی با استفاده از آموزش
- .119 139 :)1( مسالهمحور. مجله مدرس، 4
عباسی یادکوری، مروارید ) 1321 (. بررسی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی مقطع
متوسطه در پرورش مهارتهای تفکر انتقادی بر مبنای اجتماعی برنامه درس . ی پایان-
نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
کدیور، پروین ) 1321 (. روانشناسی تربیت . ی تهران: انتشارات آگاه.
مایرز، چت ) 1326 (. آموزش تفکر انتقاد . ی ترجمه خدایار ابیلی، تهران: انتشارات سمت.
مطهری، مرتضی ) 1304 (. تعلیم و تربیت در اسلام. چاپ بیست و پنجم، قم: انتشارات
صدرا .
مظلوم خراسانی، محمد و اکبری فریمانی، محمد ) 1322 (. بررسی میزان تفکر انتقادی
معلمان آموزش و پرورش شهر فریمان و عوامل موثر بر آن. مجله علوم اجتماعی
- . دانشگاه فردوسی مشهد، سال ششم، ص 150 337
میزان توجه به مهارتهای تفکرانتقادی درکتب مطالعات اجتماعی... 97
معرفت، محمدهادی ) 1320 (. معرفت قرآنی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلام . ی تهران:
سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
میلر، جی. پی.) 1323 (. نظریههای برنامه درس . ی ترجمه محمود مهرمحمدی، تهران:
انتشارات سمت.
ندافی، راضیه ) 1353 (. ضرورت ترویج تفکرانتقادی و خلاق در جامعه امرو . ز تهران،
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ندرلو، لیلا ) 1353 (. بررسی جایگاه تفکر انتقادی در محتوای کتابهای جدید تالیف
مطالعات اجتماعی پایه سوم و ششم ابتدایی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد
اسلامی واحد اراک.
هاشمیاننژاد، فریده ) 1327 (. ارائه چهارچوب نظری در خصوص برنامه درسی مبتنی بر
تفکر انتقادی در دوره ابتدایی با تأکید بر برنامه درسی مطالعات اجتماع . ی رساله
دکتری، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات .
Çakır, G., & Yurtsever, B. (2013). An Assessment of Critical Thinking Skills based Architectural Project Course in Terms of Student's Outputs. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 348-355.
Chaffee,,J. (2006). Teaching Critical Thinking across the Curriculum, new Directions for Community Colleges, volume 1992 Issue34.
Demirhan, E., & Köklükaya, A. N. (2014). The critical thinking dispositions of prospective science teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 1551-1555.
Friedel, C., Irani, T., Rudd, R., Gallo, M., Eckhardt, E., & Ricketts, J. (2008). Overtly teaching critical thinking and inquiry-based learning: A comparison of two undergraduate biotechnology classes. Journal of agricultural education, 49(1), 72-84.
Hong, M. A., & Zhiyuan, P. A. N. (2014). Is Critical Reading Indispensible to College English for General Purpose in China?. Cross-Cultural Communication, 10(3), 77-83.
Meyers, C. (1986). Teaching Students to Think Critically. A Guide for Faculty in All Disciplines. Jossey-Bass Higher Education Series. Jossey-Bass Inc., Publishers, 433 California Street, Suite 1000, San Francisco, CA 94104-2091.
Schumann, C. (2013). Boundedness beyond reification: cosmopolitan teacher education as critique. Ethics & Global Politics, 5(4), 217-237