نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی ‌درسی دانشگاه خوارزمی

2 استادیار مطالعات برنامه درسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر نمایش خلاق بر رشد مهارت‌های حل مسئله در دختران پیش‌دبستانی(6 سال) استان تهران انجام شد. روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، کلیه کودکان دختر (6 ساله) دوره پیش از دبستان مراکز پیش‌دبستانی استان تهران بود که از بین آن‌ها 60 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شده و در دو گروه کنترل و آزمایش مورد مطالعه قرارگرفتند. فعالیت‌ها و فنون نمایش خلاق به مدت 18 جلسه 1 ساعته، توسط محقق به گروه آزمایش ارائه شد. ابزار مورد استفاده جهت اندازه‌گیری مهارت‌های حل‌مسئله، ترکیبی وام گرفته از خرده آزمون‌های هوش وکسلر شامل درک مطلب، فراخنای ارقام، طراحی مکعب‌ها و شباهت‌ها و خرده آزمون خلاقیت تورنس (آزمون تصویری فرمB) بود. اعتبار ابزار اندازه‌گیری مهارت‌های حل مسأله با استفاده از توافق نظر صاحبنظران روانشناسی، تحلیل عاملی تأییدی و پایایی مرکب مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که با بیش از 95 درصد اطمینان، اجرای فعالیت‌های نمایش خلاق بر مهارت‌های یادآوری، سازمان‌دهی، تحلیل، تولید و ارزشیابی و به طور کلی بر مهارت‌های حل مسئله تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Creative Drama on the Development of Problem Solving Skills of Girl Preschoolers in Tehran Province

نویسندگان [English]

  • Kheirghadam Sabouri 1
  • Effat Abbasi 2
  • Masoud Geramipour 2

1 . M.A. in Curriculum Studies, Kharazmi University,

2 Assistant Professor in Curriculum Studies, Faculty of Psychology and Humanities, Kharazmi University

چکیده [English]

This research was conducted to evaluate the effect of creative drama on the development of problem solving skills of 6-year-old girl preschoolers in Tehran province. Research method was semi-experimental pretest-posttest design with control group. The statistical population was all 6-year-old preschool girls in Tehran province preschool centers from which 60 girls were randomly selected and assigned to control and experimental groups through multistage random sampling. Activities and techniques of creative drama were given to the experimental group for 18 sessions of 1 hour by the researcher. Measurement instrument of problem solving skills was a combination borrowed from subscales of Wechsler intelligence test including Comprehension, Digit Span, Block Design, Similarities subscales and Torrance Creativity Test (Form B). Validity of the problem solving measurement instrument was confirmed through psychology specialists’ agreement, confirmatory factor analysis and composite reliability. Results of multivariate analysis of covariance showed that the implementation of creative drama activities, with more than 95 percent of confidence, has positive and significant effect on remembering, organization, analysis, production and evaluation skills and overall problem solving skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Preschool, Problem solving skills, Creative drama
آقاعباسی، یدالله. (1388). نمایش خلاق، تهران: نشر قطره.
آقازاده، محرم. احدیان، محمد. (1377). مبانی نظری و کاربردهای آموزشی نظریه فراشناخت، تهران: نوپردازان.
احمدی‌زاده، محمدجواد. (1373). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های حل‌مسئله بر برخی ویژگی‌های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
ارغوانی‌فرد، حمیرا. (1385).بررسی تأثیر نقش‌آفرینی و فعالیت‌های نمایش خلاق کودکان پیش‌دبستانی بر تحول عاطفی- اجتماعی در منطقه یک تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
امیراحمدی، یونس. ایروانی، شهین. شرفی، محمدرضا. (1391). تحلیل محتوای کتاب تجربی پایه پنجم ابتدایی بر مبنای الگوی حل مسئله دیویی، مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال نهم، دوره دوم، شماره 8.
بازرگان، سیمین. (1381). هنر و علم و عرصه‌های آن در آثار خاص کودک، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، شماره 30.
پویامنش، جعفر. رمضانی، راضیه. (1390). بررسی تاثیر بازی در میزان یادگیری درس ریاضی دوره ابتدایی، نشریه معرفت، سال بیستم، شماره 163.
پولیا، جرج. (1376). چگونه مسئله را حل کنیم؟ (ترجمه‌ی احمد آرام)، تهران: کیهان. (سال انتشار به زبان اصلی، 1945).
جعفری، مریم. (1389). تاثیر نمایش خلاق بر رفتارکودکان پیش‌دبستانی، مجله ابتکار و خلاقیت در علوم، شماره اول.
حاجیار، حسین. نادری، عزت الله. شریعتمداری، علی. سیف نراقی، مریم. (1386). بررسی محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره ابتدایی بر اساس مبانی پرورش تفکر، مجله پژوهش‌های تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، سال سوم، شماره 12.
ذکریایی، منیژه. سیف نراقی، مریم. شریعتمداری، علی. نادری، عزت الله. (1387). بررسی اثر اجرای برنامه درسی با بهره گیری از قصه‌گویی و نمایش خلاق بر خلاقیت و یادگیری دانش‌آموزان دختر پایه چهارم مقطع ابتدایی منطقه 5 شهر تهران، پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، شماره شانزدهم.
راستگو، اعظم. (1383). بررسی میزان استفاده معلمان از روش تدریس مبتنی بر پرورش مهارت‌های حل مسئله در درس علوم پایه چهارم ابتدایی منطقه 6 شهر تهران،پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، تهران، دانشگاه خوارزمی.
راستگو، اعظم. نادری، عزت‌الله. شریعتمداری، علی. سیف‌نراقی، مریم. (1389). بررسی تاثیر آموزش سواد اطلاعاتی اینترنت بر رشد مهارت‌های حل مساله دانشجویان، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال اول، شماره چهارم.
سینایی، (1371). اهمیت بازی و نقش اسباب بازی‌های مناسب در آموزش کودکان، نشریه علوم تربیتی، شماره 83..
سیفی‌گندمانی، محمدیاسین. شقاقی، فرهاد،. کلانتری میبدی، سارا. (1390). اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به دانش‌آموزان دختر بر عزت نفس و توانایی حل مسئله آن‌ها، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال پنجم، شماره دوم.
سیف، علی اکبر. (1388). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران: دوران.
صبوری، خیرقدم. کیان، مرجان. (1392). تاثیر نمایش خلاق بر خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی، چکیده مقالات ویژه‌نامه ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوانایران، فصلنامه تازه‌های روانپزشکی کودک و نوجوانایران، شماره 13.
صمدی، سیدعلی. (1389). بازی درمانی، نظریه‌ها، انجام پژوهش و روش‌های مداخله، تهران: آییژ.
قاسمی، نوشاد. احدی، حسن. (1382). بررسی روند رشد مهارت‌های حل مساله و راهبردهای فراشناختی کودکان 3 تا 11 سال، مجله دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره 15 ام.
کسمایی، معصومه. (1387). آموزش روش حل مسئله به والدین و تاثیر آن بر رفتار کودکان، ماهنامه اصلاح و تربیت، شماره 76.
کریمیان‌پور، غفار. (1388). بررسی تاثیر آموزش شطرنج بر رشد مهارت حل‌مسئله در کودکان 5 تا 7 سال شهرتهران، مجله رشد آموزش پیش دبستانی، دوره دوم، شماره3.
کنتراکتور، مهر رستم. (1385). کارکرد آموزشی نمایش عروسکی و نمایش خلاق(ترجمه‌ی شیوا مسعودی)، تهران: نوروز هنر: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اداره کل امور فرهنگی، موسسه آموزش عالی سوره. (سال انتشار به زبان اصلی، 2007).
کورتیس، آودری. (1379). برنامه درسی برای کودکان پیش دبستانی، ترجمه‌ی محمد اطواری، تهران: محراب قلم. (سال انتشار به زبان اصلی، 1986).
معتمدی، سیدهادی. حاج بابایی، حسین. بیگلریان، اکبر. فلاح سلوکایی، منیژه. (1391). تاثیرآموزش مهارت حل مسئله بر کفایت اجتماعی نوجوانان دختر، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال چهارم، شماره چهاردهم.
مارزینو، رابرت جی. رنکین، استوارت سی. سوحیور، کارولین. برنت، رونالداس. سوهور، چارلز. جونز، بوفلای. (1389).برنامه ریزی درسی و تدریسترجمه‌ی قدسی احقر، تهران: یسطرون. (سال انتشار به زبان اصلی، 1989).
مهدوی، افسانه. (1386). کاربرد هنر در آموزش، نشریه رهپویه هنر، دوره دوم، شماره سوم.
مومنی مهموئی، حسین. اوجی‌نژاد. احمدرضا. (1389). تأثیر بکارگیری الگوی تدریس بدیعه‌پردازی بر پرورش خلاقیت دانش‌آموزان در درس انشاء،  فصلنامهروانشناسیتربیتیدانشگاهآزاداسلامیواحدتنکابن، سال اول، شماره  2.
ناظمی، یحیی. (1385). ادبیات کودکان: رویکردی بر قصه‌گویی و نمایش خلاق، تهران: چاپار.
نظری، ملیحه. (1391). تاثیر نمایش خلاق بر یادگیری زبان انگلیسی، پایان نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی دانشگاه خوارزمی.
هینیگ، راث بیل. استیل ول، لیدا. (1380). نمایش خلاق در کلاس درس، ترجمه‌ی علی حسین قاسمی، تهران: انتخاب نو(سال انتشار به زبان اصلی، 2002).
Arieli, B. (2007). The integration of creative drama into science teaching. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree doctor of philosophy. Curriculum & Instruction College of Education. Kansas state university. Manhattan, Kansas.
Annarella, L. (2000). Using creative drama in the writing and reading process. Elementary Education .ED445 358.
Bircan Kaya, N. (2010). Examination on self efficacy of the pre_service teachers of classroom theacher and pre_school theachers according to creative drama method. Procedia Social and Behavioral Sciences 2, 4533–4539.
Gunderson, C. R. (2011). Mastery of a problem solving strategy for improving high school chemistry student achievement. A professional paper submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science, in Science Education, Montana state university.
Groth-Marnat, G. (2003), Handbook of psychological assessment, Fourth
edition. New York: John Wiley & Sons.
Gonglewski, A. and Finkle, J. (2011). Creative Dramatics: A Practical Way to Promote Play. National Children’s Museum, Washington, DC.
Newell, A. and Simon, U. (1972). Human problem solving. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Okoronkwo, S. and Okoronkwo, C. (2011), Creative dramatics as an effective educational tool in contemporary education: A pedagogical discourse. Proceedings of the International Conference on Teaching, Learning and Change.
Sengun, Y. and Iskenderoglu .T. (2010), A review of creative drama studies in math education: aim, data collection, data analyses, sample and conclusions of studies. Procedia Social and behavioral Sciences 9,1214_1219.
Tunde, S. (2008), Creative drama in preschool curriculum: teaching strategies implemented in Hungary. Journal of Education; Family and marriage, Volume: 85 Source Issue: 2.
Zenberger, K. (2005), Drama Play in Play Therapy. Play Therapy Seminars.